Thoolse klei

Na jaren wachten heb ik eindelijk de kans gekregen een paar potjes te draaien van echte Thoolse klei. De vindplaats ligt vlak achter onze tuin.

Op de foto hiernaast is de vindplaats aangegeven met een cirkel, en ons huis met een pijltje.

Klik op de foto voor een vergroting.

Ontdek onze Thoolse producten onder aan de pagina!

Ik kreeg deze unieke kans omdat de locatie werd afgegraven voor archeologisch onderzoek. De putten waren tussen de anderhalf en twee meter diep. In de Romeinse tijd werd hier veen afgegraven, wat nog steeds zichtbaar is op de foto. De lichte plekken geven de oude veenafgravingen aan, terwijl de donkere delen nog veenrestanten bevatten. Door de eeuwen heen heeft zeewater in de putten een laag klei afgezet. Deze klei is licht van kleur omdat ze onder het grondwaterniveau ligt, waar door het gebrek aan zuurstof geen oxidatie optreedt.

Wanneer klei, afgezet door de zee, in contact komt met de buitenlucht, oxideert deze en kleurt zwart door de aanwezigheid van veenresten.

Boven ziet u een foto die ongeveer 2 meter onder de grond is genomen, waarin een schelp met een rode cirkel is gemarkeerd.

Hiernaast vindt u een video waarin ik laat zien hoe ik de klei uit de put haal.

In het menu Thoolse producten laat ik het proces zien van klei tot potje,

↑

Het vervolg

Het bewerken van klei tot een bruikbaar materiaal is een intensief proces. Eerst verdun ik de klei met veel water en maal ik deze fijn met een betonmixer. Vervolgens gaat de klei door verschillende zeven: een grove, een middelgrote en een fijne groentezeef. Tot slot zeef ik de klei eerst door een 60-mesh zeef en daarna door een 100-mesh zeef voor een extra fijne textuur.

Na het zeven is de klei nog waterdun en moet deze drogen. Zodra de klei een dikke, blubberachtige structuur heeft, begin ik met kneden. Dit proces herhaal ik: drogen en kneden, tot de klei uiteindelijk de juiste consistentie heeft om verwerkt te worden. De foto's hiernaast geven een stap-voor-stap overzicht van het proces. Je ziet eerst een overzichtsfoto van het verkeersplein zoals dat eruit komt te zien, met een rode pijl die de plek aangeeft waar de klei uit de grond is gehaald. Vervolgens zijn er foto's van een emmer klei die onder water gezet is, een emmer met gezeefde klei, een bak met drogende klei, en tot slot de klei die klaar is voor gebruik.

Met de gemeente heb ik een principeafspraak gemaakt om relatiegeschenken te draaien van deze klei. De gemeente heeft me een oud lakzegel gegeven met het wapen van de middeleeuwse stad Tholen, voorzien van de tekst Sigilum Urbis Tholae en een gedetailleerde driedimensionale tekening van de vestingmuren van dit historische stadje. Van beide ontwerpen heb ik een driedimensionale print laten maken.

Hiernaast zie je de eerste proefstukken, voorzien van het zegel.

↑

Thoolse producten

De creaties die je hieronder ziet, zijn gemaakt van klei afkomstig van Thoolse bodem.

Deze klei is schaars, waardoor elke creatie uniek is. Dit betekent dat ik slechts een beperkt aantal voorwerpen kan maken van deze bijzondere grondstof.

Op de foto's hieronder ontdek je het proces van klei tot afgewerkt potje. Klik op een afbeelding om deze te vergroten. Klik naast de vergrote foto om terug te keren naar het originele scherm.

De eerste twee foto's tonen twee hompen klei, één zwarte en één bruine. Daaronder zie je de gedraaide potjes: twee zwarte en één bruine. Op de meest rechtse foto zijn dezelfde potjes te zien nadat ze zijn gedroogd. Ook hier hebben de potjes een grijs/zwarte en bruine kleur.

Op de foto's rechts zien we de potjes in de gasoven bij een temperatuur van ongeveer 960 C°. Op de rechtse foto de gebakken potjes op een rij. Wat opvalt is dat alle potjes 'rood' gebakken zijn. Dat betekent dat alle klei ijzerhoudend is. In het 2^e schaaltje van links is nog een stukje schelp te zien. Wat gebeurt er met dat stukje schelp in de glazuuroven?